از نخستین دورهی سالانهی عکس دانشجویان عکاسیِ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، با توجه به چالشهای اجرایی و شناسایی نقصها، تلاش شده این مشکلات تا حد امکان برطرف شوند. انتقال این تجربهها و تلاشها از یک سو، و ایجاد شیوهای مدوّن برای برگزاری دورهها از سوی دیگر، سبب شد گروهی از اعضای باتجربه ــ با همراهی استادان گروه عکاسی ــ شیوهنامهای برای برگزاری سالانه تهیه کنند. این شیوهنامه از میانهی دورهی سوم تا پنجم بهطور غیررسمی اجرا میشد تا اینکه انجمن علمی، پس از تلاش فراوان، آن را به ترتیب در گروه هنرهای تصویری و معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشکدگان هنرهای زیبا به تصویب رساند و از دورهی ششم تا هشتم، اجرای آن رسمیت یافت.
با وجود برگزاری آبرومندانهی هشتمین دورهی سالانه، انتقادها و چالشهای پس از آن موجب شد انجمن علمی عکاسیِ هنرهای زیبای دانشگاه تهران با انتشار پرسشنامهای و نظرسنجی از دانشجویان و استادان، به جمعبندی مناسبی برای رفع چالشها و شفافسازی بخشهایی از شیوهنامه دست یابد. بر این اساس، در آییننامهی الحاقی، افزون بر اصلاح برخی بندهای شیوهنامه، بخشهای جدیدی گنجانده شده تا روند برگزاری سالانه شفافتر و کارآمدتر گردد. یادآوری میشود این آییننامه لازمالاجراست، اما جایگزین شیوهنامه نشده و آن را لغو نمیکند؛ برگزارکنندگان از این پس موظفاند همزمان با اجرای مفاد شیوهنامه، مفاد این آییننامه را نیز رعایت کنند.
در پایان لازم به یادآوری است که تهیه و تدوین شیوهنامهی سالانه فرایندی دشوار بوده و هرگونه بازنگریِ آن در مراجع بالادستی بهطور قطع به آسیبهای جبرانناپذیری منجر خواهد شد. در واقع، یکی از اهداف اصلیِ تدوین این آییننامه، پیشگیری از بازنگریهای مکرر در شیوهنامه و عواقب ناخواستهی آن بوده است. بااینحال، انتشار آییننامهی الحاقی نباید بهانهای برای تغییرات غیراصولی یا بیضرورت در شیوهنامهی اصلی تلقی شود. ازاینرو، هرگونه بازنگری مستلزم اخذ رأی موافق تمامی اعضای انجمن علمی و تأیید گروه هنرهای تصویری دانشکدهی هنرهای تجسمی دانشکدگان هنرهای زیبا خواهد بود.
اصلاحیههای شیوهنامهی برگزاری سالانه:
در این بخش، بندهایی از شیوهنامهی سالانه که نیاز به اصلاح دارند آورده میشود. توضیحات لازم در مورد هر یک از این اصلاحیهها در بخش الحاقیه آورده میشود.
اصلاح بند ۱، ماده ۵: زین پس عضو ادوار گذشتهی سالانه، با عنوان «بازرس اجرایی» شناخته شده و فعالیت میکند.
– اصلاح بند ۶، ماده ۵: تعطیلی دانشگاه در دوران کووید-۱۹ و طولانیشدن فرایند برگزاری سالانه و تغییر اعضای شورای مرکزی انجمن علمی در دورههای مختلف، اضافه شدن این بند به شیوهنامه را ضرورت میبخشید. اما اکنون کاستیهای این بند آشکار گردیده و سبب اختلاف نظر میان دو دورهی متوالی انجمن علمی ــ دورهای که دبیر اجرایی را انتخاب کرده و پایان یافته، و دورهی جدید ــ شده است. تصمیم بر آن شد تا برای بازگشت به روال پیشین (برگزاری هر دوره از سالانه در زمان فعالیت انجمن همان دوره)، انجمن علمی فعلی از گزینش دبیر اجرایی صرفنظر کند. بدینترتیب، این بند زینپس ملغی و فاقد اعتبار اجرایی است.
– اصلاح بند ۲، ماده ۷: سالانهی عکس دانشکدگان هنرهای زیبای دانشگاه تهران، رویدادی در چارچوب فعالیتهای آموزشیِ انجمن علمی و فعالیتی مبتنی بر مشارکت دانشجویی است. بر این اساس، دبیر/دبیران علمی مکلفاند مطابق بند ۲ مادهی ۱۵ شیوهنامه، با مشارکت برگزیدگان نسبت به تعیین شیوهی چیدمان و ارائهی آثار اقدام نموده تا اهداف آموزشی این بخش تحقق یابد.
– اصلاح ماده ۱۱: با توجه به اختلالات ناشی از ناترازی انرژی (قطع برق) و آلودگی هوا در بازهی زمانی مصوب در این ماده، که موجب مشکلات اجرایی برای سالانه گردیده، بدینوسیله زمان برگزاری سالانه از هفتهی چهارم بهمنماه تا پایان هفتهی سوم اسفندماه و طول برگزاری آن به مدت دو هفته (اطلاعات تکمیلی در بخش الحاقیهی ماده ۱۵ همین آییننامه) تعیین میشود. این تغییر تا اطلاع ثانوی لازمالاجراست.
– اصلاح ماده ۱۲: تفکیک بخش نمایشگاهی و نشستها در هشتمین دورهی سالانه، دستاوردی مطلوب بود که به پشتوانهی فضای گستردهی نگارخانهی تهران و سالن امتحانات محقق شد. هرچند سالن ایران و نگارخانهی تجسمیِ دانشکدهی هنرهای تجسمی گزینههای مطلوبی برای دورههای آتی محسوب میشوند، اما اولویتدهی مطلق به این فضاها فاقد ضرورت اجرایی است.
– اصلاح بند ۸، ماده ۱۴: اجرای این بند تداوم خواهد یافت اما اعلام نتایج به برگزیدگان با تأخیر طولانی مواجه شده است. بدینجهت، نتایج نهایی همراه با جدول آرای هیئت داوران حداکثر ظرف ۷۲ ساعت، صرفاً به برگزیدگان ایمیل شده و اطلاعرسانی به سایر شرکتکنندگان در اولین فرصت ممکن انجام شود.
– اصلاح بند ۱، ماده ۱۸: با عنایت به افزایش مستمر هزینههای نشر، انباشت نسخ استفادهنشده در آرشیو و فقدان تقاضا برای خرید، تداوم انتشار فیزیکی کتاب سالانه فاقد توجیه اقتصادی است. همچنین با توجه به امکان دسترسی دیجیتال جامع از طریق وبسایت سالانه (شامل آرشیو آثار و انتشار الکترونیک)، چاپ کتاب به اقدامی غیرضروری و اتلاف منابع تبدیل شده است. ازاینرو، چاپ کتاب سالانه متوقف میشود.
بخش الحاقیههای شیوهنامهی برگزاری سالانهی عکس دانشجویان عکاسی دانشگاه تهران
الحاقیههای ماده ۳:
- شرایط داوطلبان سمت دبیر اجرایی
شرایط عمومی
- تسلط و آشنایی کامل با شیوهنامه و آییننامهی سالانه.
- داشتن پروپوزال مناسب یا رسیدن به پروپوزالی مناسب در همکاری با انجمن علمی (نمونه پروپوزال مناسب)، (فرم خالی پروپوزال دبیر اجرایی)
- دارا بودن حسنهای اخلاقی و کاری: نظم، وقتشناسی، اخلاق حرفهای، مسئولیتپذیری، پایبندی به کارگروهی، رواداری و انتقادپذیری.
- دبیر علمی باید در حفظ اخلاق حرفهای و ایجاد روحیهی کار جمعی کوشا باشد.
شرایط تخصصی
- دانشجویان مقطع کارشناسی یا کارشناسیارشد رشتهی عکاسی یا دانشآموختگانی بیش از یک سال از زمان دفاعِ پایاننامهشان نگذشته باشد.
- گذراندن پنجاه درصد واحدهای درسی.
- آشنایی ابتدایی یا بیشتر در زمینهی مراحل اجرایی سالانه.
– به منظور تبادل نظر و رسیدن به درک متقابل با داوطلبان سمت دبیر اجرایی میبایست جلسهای مشترک بین اعضای انجمن علمی و داوطلبان واجد شرایط برگزار شود.
تبصره: تعیین زمان جلسه بر عهدهی دبیر انجمن علمی و حضور کلیه داوطلبان در این جلسه الزامی است.
– متقاضیان سمت دبیر اجرایی حتی با دارا بودن سوابق اجرایی حداقلی نیز مجاز به ثبت درخواست هستند.
تبصره: شایستگی متقاضیان منوط به ارائهی برنامهی مدون مراحل اجرای رویداد سالانه و ویژگیهای اخلاقی (نظیر نظم و مسئولیتپذیری) است.
– داوطلبان سمت دبیر اجرایی میتوانند درخواست و برنامهشان را به صورت انفرادی یا گروهی (حداکثر دو نفر) برای انجمن علمی ارسال کنند.
تبصره: در صورت انتخاب دو نفر برای این سمت، حق رأی آنها در شورای سیاستگذاری یک رأی مشترک محسوب میشود.
الحاقیههای ماده ۴:
- دبیر اجرایی موظف است در تمامی روزهای برگزاری سالانه حضور و بر فعالیتهای اجرایی نظارت داشته باشد.
تبصره: در مواقع ضروری که امکان حضور دبیر اجرایی میسر نباشد، وی باید این موضوع را در اسرع وقت به دبیر انجمن علمی یا شورای سیاستگذاری اطلاع دهد.
– مسئولیت حفظ سلامت کلیهی آثار نمایشگاه تا پیش از زمان تحویل به برگزیدگان، بر عهدهی دبیر اجرایی و شورای سیاستگذاری است.
تبصره: چنانچه برگزیدگان در زمان مقرر، جهت دریافت آثارشان مراجعه نکنند، شورای سیاستگذاری و انجمن علمی اختیار تعیین تکلیف آثار را خواهند داشت.
– دبیر اجرایی مکلف به طراحی برنامه مالی اختصاصی جهت ارائه به حامیان مالی بالقوه است. (نمونه برنامه مالی)
– دبیر اجرایی ملزم است با هماهنگی انجمن علمی، ضمن دقت حداکثری در تنظیم قراردادهای حامیان مالی، بر ایفای تعهدات آنان پیش و حین اجرای سالانه نظارت داشته باشد.
تبصره: جذب حامیان مالی صرفاً متناسب با نیاز دوره مجاز است. تعهدات اضافی یا همکاری با حامیان غیرمتعهد، موجب افت کیفیت مراحل اجرایی و آسیب به اعتبار سالانه میشود.
– هرگونه سوءاستفاده دبیر اجرایی از موقعیتش ممنوع است. مزایای این جایگاه صرفاً حرفهای و قانونی بوده، و دستاوردهای شایسته بهطور طبیعی در سوابق اجرایی وی منعکس میشود.
– دبیر اجرایی مکلف است با بهرهگیری از تمامی ظرفیتهای فضای دانشکدگان هنرهای زیبا، برنامهریزی تبلیغاتی هدفمندی جهت دیده شدن سالانه اجرا کند.
تبصره: این برنامه شامل طراحی گرافیک محیطی، نصب پوستر و اقلام تبلیغاتی است که باید با هماهنگی دبیر اجرایی و مسئول طراح گرافیک سالانه صورت گیرد.
الحاقیهی ماده ۵:
- شرایط و اختیارات بازرس اجرایی
- بازرس اجرایی باید پیشتر در شورای سیاستگذاری عضو بوده باشد.
- بازرس اجرایی مکلف به آشنایی کامل با شیوهنامه و آییننامهی سالانه است.
- بازرس اجرایی موظف به نظارت مستمر بر حسن اجرای مفاد شیوهنامه و آییننامه است.
- بازرس اجرایی مسئول انتقال تجربه به اعضای تازه منصوب شورای سیاستگذاری است.
- در صورت تخلف مستمر از شیوهنامه، بازرس اجرایی مجاز به ابلاغ کتبی موارد به انجمن علمی است.
الحاقیههای ماده ۷:
- تسهیل فرآیند جذب حامیان مالی و راهبری مذاکرات، در چارچوب حمایت از دبیر اجرایی
– آشنایی با مفاد شیوهنامه و آییننامهی سالانه
الحاقیههای ماده ۱۴:
- طبق بندهای ۵ و ۶، حضور افراد غیرمرتبط در جلسهی داوری ممنوع است. عوامل مستندسازی صرفاً با هماهنگی دبیر علمی و اجرایی مجاز به حضور موقت بوده و پس از اتمام کارشان باید فوراً جلسه را ترک کنند.
– داوران مجازند پروژههای واجد ظرفیت فنی و زیباشناسانه قابلتوجه، اما نیازمند توسعهی بیشتر که حائز امتیاز لازم جهت انتخاب نشدهاند را در قالب لیست جداگانهی «پروژههای توصیهشده» اعلام نمایند.
تبصره: همزمان با اعلام نتایج نهایی، اسامی پروژههای توصیه شده نیز باید منتشر شود. نمایش آثار این لیست صرفاً به شکل موقت در وبسایت سالانه و به صلاحدید شورای سیاستگذاری خواهد بود.
- ضبط جلسهی داوری منوط به موافقت هیئت داوران بوده و در صورت تصویب، ساماندهی اجرایی آن برعهدهی شورای سیاستگذاری است.
الحاقیههای ماده ۱۵:
- تساوی تخصیص بودجهی مالی برای کلیهی پروژهها، «آثار روی دیوار»، «کتابعکس» و «چیدمان عکاسی» الزامی است.
تبصره: پروژههای نیازمند شیوههای ارائه خاص (نظیر ابعاد غیراستاندارد، پیچیدگی فنی یا ملزومات ویژه) مشمول بند مذکور نخواهند شد. تصمیمگیری در خصوص این آثار، بر عهدهی دارندهی اثر و شورای سیاستگذاری است.
- با توجه به زمان دوهفتهای سالانه، افتتاحیه چهارشنبهی هفتهی اول و اختتامیه چهارشنبهی هفتهی بعد برگزار میشود. شورای سیاستگذاری میبایست برنامهریزی اختصاصی این دو مراسم را تدوین نموده و پیشاپیش با عوامل اجرایی مرتبط در جهت تضمین نظم اجرایی تمرین داشته باشد.
– روزهای پیشاز افتتاحیه به امور اجرایی برپایی نمایشگاه اختصاص دارد. نصب آثار توسط دبیر علمی با همراهی برگزیدگان و تیم اجرایی صورت میپذیرد.
تبصره ۱: در صورت غیبت صاحب اثر در این روزها، مطابق بند ۳ این ماده عمل خواهد شد.
تبصره ۲: یکسانسازی ارائههای نهایی (عمدتاً قابوشیشه) الزامی نیست. دبیر علمی بهعنوان متولی این بخش، شیوهی ارائه را از طریق مشورت با برگزیدگان تعیین مینماید.
– شورای سیاستگذاری میبایست نسبت به تأمین بهموقع کلیهی اسباب و ملزومات مورد نیاز برای روزهای نصب آثار، اقدام نماید.
- بهمنظور اختصار مراسم اختتامیه، ذکر اسامی اعضای شورای سیاستگذاری و کمیتهی اجرایی ملغی میشود. تقدیر از دانشجویان عضو، پس از مراسم و با رعایت تساوی کامل هدایا انجام خواهد شد.
الحاقیهی ماده ۱۶:
- برای تقدیر از مهمانان و میزبانان نشستها، علاوه بر اهدای لوح، شورای سیاستگذاری مستلزم تأمین هدایای شایسته از طریق جلب حامیان فرهنگی مرتبط (نظیر نشریات) است.
الحاقیهی ماده ۱۹:
- ایجاد بخش صندوق مالی در وبسایت سالانه جهت جذب حمایتهای داوطلبانه (Donation) اشخاص و نهادهای علاقهمند.
سایر اصلاحیه و الحاقیهها:
- برگزاری بخش جانبی (چشمانداز) سالانه در سالهای اخیر، به دلیل تحمیل هزینههای مالی سنگین، افزایش بار اجرایی و تأثیرات نامطلوب بر جامعهی دانشگاهی عکاسی فاقد توجیه است. تداوم این روند موجب کاهش انگیزهی سایر دانشگاهها میگردد. در نتیجه برگزاری آن ملغی میشود.
این آییننامه در تاریخ ۸ خرداد ۱۴۰۴ به تصویب شورای مرکزی انجمن علمی دانشجویی عکاسی دانشکدگان هنرهای زیبا دانشگاه تهران رسیده است. لازم به ذکر است که تصمیمگیری در مورد تمامی امور پیشبینینشده در زمینهی شیوهنامه و آییننامهی سالانه بر عهدهی انجمن علمی خواهد بود.
اسامی شورای مرکزی انجمن علمی دانشجویی عکاسی دانشکدگان هنرهای زیبا دانشگاه تهران:
غزاله وکیلی؛ عضو اصلی و دبیر انجمن علمی رشتهی عکاسی
صبا فضلی؛ عضو اصلی انجمن علمی رشتهی عکاسی
فائزه جهاندار؛ عضو اصلی انجمن علمی رشتهی عکاسی
علی فتاحی؛ عضو اصلی انجمن علمی رشتهی عکاسی
فرزین آزرم؛ عضو اصلی انجمن علمی رشتهی عکاسی
سارا داداشزاده؛ عضو علیالبدل انجمن عکاسی رشتهی عکاسی